Edebiyat Eğitiminde Unutulmuş Kadın Yazarlar

Öz

Çalışmanın amacı, kadın yazar ve şairlerin edebiyat eğitimi sürecinde ne düzeyde yer aldıklarını irdeleyerek öğretmen adaylarının kadın yazarlara ilişkin farkındalıklarını belirlemektedir. Bir durumu olabildiğince dikkatli tanımlamayı amaçlayan bu çalışma, var olan bir durumu var olduğu şekilde betimlemeyi amaçlayan tarama modelinde, betimsel bir çalışmadır. Tarama araştırmalarında, geçmiş olaylara ilişkin olgu bulma, ilişki kurma ve yargılarda bulunabilme amacı ile kanıtların toplanması ve değerlendirilmesi önem kazanır (Karasar, 2002, s. 78). Tarama araştırmalarının amacı, genellikle araştırma konusu ile ilgili var olan durumun fotoğrafını çekerek bir betimleme yapmaktır. Araştırma kapsamında edebiyat eğitiminde kadın yazarların yeri olgusunun tanımlanması amaçlanmış olup çalışma üç aşamada gerçekleştirilmiştir. Çalışmanın ilk aşamasında, edebiyat öğretmen adayları için yarı yapılandırılmış bir görüşme formu hazırlanarak öğretmen adaylarının kadın yazarlara ilişkin farkındalıkları belirlenmiştir. Çalışmanın ikinci aşamasında ise orta öğretim edebiyat eğitimi sürecinin bileşenleri olan Türk Edebiyatı ders kitapları ve yüksek öğretim edebiyat eğitimi sürecinde alınan ders içerikleri, ele alınan kadın yazar ve şairler açısından incelenmiştir. Çalışmanın katılımcılarını Gazi Üniversitesi Gazi Eğitim Fakültesi Türk Dili ve Edebiyatı Eğitimi Bölümünde öğrenim gören 86 öğretmen adayı oluşturmaktadır. Çalışma kapsamında incelenen dokümanlar; MEB tarafından basılan Türk Edebiyatı 9, 10, 11 ve 12 sınıf ders kitapları ile Gazi Üniversitesi Türk Dili ve Edebiyatı Eğitimi ABD ders içerikleridir. Çalışma kapsamında ulaşılan verilerin analizinde frekans analizi ve betimsel analiz kullanılmıştır. Çalışmanın sonucunda edebiyat öğretmen adaylarının kadın yazar/şairlere ilişkin farkındalıklarının az olduğu, orta öğretim ders kitaplarında ele alınan kadın yazar/şair sayısı ile yüksek öğrenim sürecinde derslerde ele alınan kadın yazar/şair sayısının yetersiz olduğu belirlenmiştir. Öğretmen adaylarının kadın yazar/şairlere ilişkin farkındalıklarının gelişmemesinde, orta ve yüksek öğretim sürecinde ele alınan kadın şair/yazarlara ait metin sayısındaki yetersizliğin etkili olabileceği düşünülmektedir.