Kadınların “Toplumsal Cinsiyet” Algılarının Renkler ve Objeler Üzerinden İncelenmesi

Öz

Türkiye’de “kadın olmak” oldukça karmaşık bir süreçtir. Kadın biriminin çalışmalarında tüm bu karmaşık yapının bütünü için söz söylemek yerine, yine bu karmaşık yapının parçası olan grubun kendi yaşantılarına dayalı çalışmalar yapılması uygun görülmüştür. Grubun yaşantılarını referans alan ve onu merkeze alan yaratıcı drama da birimin temel çıkış noktası olmuştur.

Bu bildirinin temel sorusu, “Yaratıcı drama yöntemi ile uygulanan iki atölye sonucunda objelere yüklenen toplumsal cinsiyet algısında anlamlı bir değişim olmuş mudur?” dur. Bu çalışmada nitel araştırma yöntemlerinden durum çalışması kullanılmıştır. Grubun “kadın olmak” algısını araştırmak amacıyla gerçekleştirilen bu çalışmada kullanılan veriler görüşme ve gözlem aracılığıyla elde edilerek ulaşılan veriler tematik analiz yöntemi ile incelenmiştir.

Çalışma kapsamında, kadın birimi katılımcılarıyla bir yıl süresince gerçekleştirilen yaratıcı drama atölyelerinin onların “kadın olmak” algıları üzerindeki etkisine dair sonuçlar karşılaştırılmıştır. Birinci ve son atölyede kullanılan objelerin canlandırılmalarda kullanım alanlarının değişiminden hareketle, objelere yüklenen “toplumsal cinsiyet” algısında bir fark olup olmadığına bakılmıştır. Yaratıcı drama yöntemiyle hazırlanan ve başlangıç ile süreç sonunda olmak üzere iki defa uygulanan atölye sonuçlarında ulaşılan veriler içerik analizi yöntemi ile değerlendirilmiştir. Süreç içerisinde toplumsal cinsiyet algısı kapsamında ele alınan temel çalışma konuları; kadın ve namus, kadınlaştırılma süreci, görünmeyen emek, medyada kadın, kutsallaştırılan annelik, kadınların nesneleştirilmesi, kadınlık rolleri, kadın ve din, kadının toplumda kapatılması, beden anatomisidir. Çalışmanın sonucunda, birim kapsamında yaratıcı drama yöntemi ile objeler üzerinden yürütülen çalışmaların katılımcıların toplumsal cinsiyet algısı üzerinde bir etkisi olduğu belirlenmiştir.