100 Temel Eser’de Kadın İmgesinin İncelenmesi

Erkan Çer

Öz


Yazınsal nitelikli çocuk kitapları, yansıtmış olduğu olay, durum, karakter ve görseller aracılığıyla çocuk okurun cinsel kimliğini, benlik algısını ve toplumsal rolünü etkiler. Çocuk edebiyatı yapıtlarında yer alan bu öğeler, yaratıldığı toplumun kültürel ve toplumsal değerleriyle oluşur ve çocuğun kadın ve erkek cinsiyetine yönelik algısını biçimlendirir. Bu biçimlenmenin temelinde, sosyal, kültürel ve ekonomik değerler vardır. Bu yönüyle, çocuk edebiyatı yapıtları oluşturulurken kültürel ve toplumsal değerler, eğitsel ilkeler bakımından sorgulandıktan sonra çocuk okura sunulması gerekir. Çünkü geleneksel değerleri bünyesinde taşıyan çocuk edebiyatı yapıtları, kadını ve erkeğin toplumsal rolünü ve haklarını farklı gösterebilir; kadını toplum dışına itebilir, kadını cinsel bir nesne olarak sunabilir. Bu durumda, çocuk okurlar, kendi cinsiyetine yüklenen rollere ilişkin geleneksel/kalıp yargıya dayalı bir algı geliştirebilir. Kadın ve erkeğe yüklenen anlamın çocuk edebiyatı yapıtlarına olumsuz bir biçimde yansıması, çocuk okurun, kadın ve erkeğe yönelik algısında (cinsel kimlik, toplumsal cinsiyet) kalıcı etkiler yaratabilir. Türkiye'de Milli Eğitim Bakanlığı, “100 Temel Eser” adı altında içinde öykü, roman, şiir, tekerleme ve manilerin bulunduğu bir liste önermiştir. Bu listedeki öykülerde, "kadın imgesi"nin nasıl yer aldığının bilinmesi gerekir.


Anahtar Kelimeler


Çocuk edebiyatı, 100 Temel Eser, Kadın imgesi, Toplumsal cinsiyet, Öykü

Kaynaklar


Anderson, D. A., Hamilton, M. (2005). Gender Role Stereotyping of Parents in Children's Picture Books: The Invisible Father. Sex Role, Vol. 52, 145-153.

Balcı, Ali (2010). Sosyal Bilimlerde Araştırma Yöntem, Teknik ve İlkeler. Ankara: Pegem Yayınları.

Brown. H. D. (1994). Principles of Language Learning and Teaching. New York:Prentice Hall.

BHASİN, K. (2003). Toplumsal Cinsiyet Bize Yüklenen Roller. (Çev.: Ayşe Coşkun). İstanbul: Kadav Yayınları.

Bern, S. L. (1981). "Gender Schema Theory: A Cognitive of Sex Typing." Psychological Review, Vol: 88, 354-64.

Baş, T., Akturan, U. (2008). Nitel Araştırma Yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık.

Cincotta, M. S. (1978). Textbooks and Ttheir Influence on Sexrole Stereotype Formation. BABEL: Journal of the Australian Federation of MLTS Associations, 14(3), 24-29.

Çelik, Özlem (2008). Ataerkil Sistem Bağlamında Toplumsal Cinsiyet ve Cinsiyet Rollerinin Benimsenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi, Ankara.

Dolmacı, N., Şalvarcı Türeli, N. (2012). Varlığını Sürdüren Bir Sorun Olarak Toplumda ve İş Yaşamında Kadına Yönelik Farklı ve Ayrımcı Tutumlar. Akademik Bakış Dergisi. Celalabat, Sayı: 33, s. 1-15.

DÖKMEN, Z. (2006). Toplumsal Cinsiyet. İstanbul: Sistem Yayıncılık.

Eagly, Alice H., Wendy W. (1999). The Origins of Sex Differences in Human Behavior: Evolved Dispositions Verses Social Roles. American Psychologist, 54:408-23.

GİDDENS, A. (2000). Sosyoloji. Ankara: Ayraç Yayınevi.

Gooden, A. M., Gooden, M. A. (2001). Gender Representation in Notable Children's Picture Books. Sex Role, Vol. 45, 89-97.

Güleryüz, Hasan (2003). Yaratıcı Çocuk Edebiyatı. Ankara: PegemA Yayıncılık.

Hearne, B., Stevenson, D. (2000). Choosing Books for Children: A Commonsense Guide. Urbana and Chicago: University of Illinois Press.

Hamilton, M. C., Anderson, D., Broaddus, M., Young, K. (2006). Gender Stereotyping and Under-Representation of Female Charecters in 200 Popular Children's Picture Books: A Twenty-fist Century Update. Sex Role, Vol. 55, 757-765.

Karasar, Niyazi (2011). Bilimsel Araştırma Yöntemi. Ankara: Nobel Yayınları.

LaDow, S. (1976). A Content-Analysis of Selected Picture Books Examining The Portrayal of Sexroles and Representation of Males and Females. East Lansing, MI: National Center for Research on Teacher Learning.

Maclin, M. C., Kolbe, R. H. (1983). Sex Role Stereotyping in Children's Advertising Current and Past Trends. Journal of Advertising, Vol. 13, No. 2, 34-40.

Macionis, J., J. (2001). Sociology. Upper Saddle River, NJ: Practice Hall.

Narahara, M. (1998). Gender Stereotypes in Children’s Picture Books. East Lansing, MI: National Center for Research on Teacher Learning.

Nas, Recep (2004). Çocuk Edebiyatı. Bursa: Ezgi Kitapevi Yayınları.

Özkan, Recep (2013). İlköğretim Ders Kitaplarında Kadın Figürü. The Journal of Academic Social Science Studies. Vol. 6, 617-631.

Scott, K. P., Feldman-Summers, S. (1979). Children's Reactions to Textbook Stories in Which Females are Portrayed in Traditionally Male Roles. Journal of Educaitonal Psychology, Vol. 71, No. 3, 396-40.

Sever, Sedat (2008). Çocuk ve Edebiyat. İzmir: Tudem Yayınları.

Taylor, Frank (2003). Content Anaysis and Gender Stereotypes in Children's Book. Teaching Sociology, Vol. 31, 300-311.

Tavşancıl, Ezel ve A. E. Aslan (2001). Sözel, Yazılı ve Diğer Materyaller için İçerik Analizi ve Uygulama Örnekleri. İstanbul: Epsilon Yayıncılık.

Ural, Serpil (2013). Okul Öncesi Çocuk Kitaplarının Tanımı. M. Gönen (Editör). Çocuk Edebiyatı. Ankara: Eğiten Kitap.

Yalçın, A., Aytaş, G. (2005). Çocuk Edebiyatı. Ankara: Akçağ Yayıncılık.

Yıldırım, A., Şimşek, H. (2011). Nitel Araştırma Yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık.

Walter, Mischel (1966). A Social-Learning View of Sex Differences in Behavior, in E. Maccoby (ed.), The Development of Sex Differences. Stanford: Stanford University Press.

Wharton, S. (2005). Invisible Females, Incapable Males: Gender Construction in A Children’s Reading Scheme. Language and Education, 19, 238-251.


Tam Metin: PDF

Refbacks

  • There are currently no refbacks.


Creative Commons Lisansı
TUDEB is licensed under a Creative Commons License.

Copyright © 2016

Yaratıcı Drama Dergisi

Tüm Hakları Saklıdır