Ergenler İçin “Gelecek Beklentisi Farkındalık Eğitimi” Programının Etkinliğinin Sınanması
Öz
Ergenlerin gelecek beklentileri oluşturmaları onların pek çok gelişim alanını
destekleyici bir değişken olarak belirtilebilir. Bu çalışmada ergenlerin gelecek
beklentilerini artırmak amacıyla tasarlanmış bir farkındalık programının etkililiğini
değerlendirmek amaçlanmıştır. Çalışmanın alt amaçlarından biri olarak ise
programın umutsuzluk düzeyini düşürmedeki etkililiği değerlendirilmiştir. Programın
tüm oturumları yaratıcı drama yöntem ve teknikleri kullanılarak tasarlanmıştır.
Araştırmanın çalışma grubu Ankara ili Çankaya ilçesinde bulunan bir Mesleki ve
Teknik Anadolu Lisesi öğrencilerinden 10. sınıfa devam eden ve katılıma gönüllü
olan 32 (nkız=16, nerkek=16) öğrenciden oluşmaktadır. Çalışmada ön test son test
kontrol gruplu desen kullanılmıştır. Veri toplama araçları “Kişisel Bilgi Formu”,
“Geleceğe Yönelik Tutum Ölçeği” ve “Beck Umutsuzluk Ölçeği”dir. Aynı zamanda
etkinlikler süresince kullanılan formlar nitel analiz ile değerlendirilmiştir. Sonuçlar
deney grubunun geleceğe yönelik tutumlarının programdan sonra arttığını ve
umutsuzluk düzeylerinin ise azaldığını göstermiştir. Kontrol grubunda ise puanlar
arasında anlamlı bir fark belirlenmemiştir. Nitel analiz sonuçlarına göre, öğrencilerin
gelecekten en çok bir meslek sahibi olmayı bekledikleri, gelecekleri için ailelerinden
ve arkadaşlarından gelen çabayı ve desteği önemsedikleri, internetin ve yaşadıkları
çevrenin gelecekleri konusunda etkisinin olduğunu düşündükleri görülmüştür.
Uygulanan programın ergenlerin gelecek beklentilerini ve umut düzeylerini artırmada
etkili olduğu belirtilebilir.
Kaynaklar
Abramson, L. Y., Matelsky, G. L. ve Alloy, L. B. (1989). Hopelessness depression: A- theory based subtype of
depression. Psychological Review, 96, 358-372.
Adıgüzel, H. Ö. (2006). Yaratıcı drama kavramı, bileşenleri ve aşamaları, Yaratıcı Drama Dergisi, Sayı 1(1).
Akfırat, F. (2006) Sosyal yeterlilik, sosyal beceri ve yaratıcı drama. Yaratıcı Drama Dergisi, 1(1).
Argarvval, A., Tripathi, K. K. ve Srivastava, M. (1983). Social roots and psychological implications of time
perspective. International Journal of Psychology, 18, 367-380.
Artar, M. (2003). Depremi yaşayan ergenlerin gelecek beklentilerinin içeriği. Kriz Dergisi, 11(3), 21-27.
Aylar, E. (2012). Bir örnek olay incelemesi: Sosyo-Kültürel teori bağlamında geleceğe yönelik hedefler ve özdüzenleme.
Kastamonu Eğitim Dergisi, 20(3), 767-782.
Batıgün, D. A. ve Kılıç, N. (2011). İnternet bağımlılığı ile kişilik özellikleri, sosyal destek, psikolojik belirtiler
ve bazı demografik değişkenler arasındaki ilişkiler. Türk Psikoloji Dergisi, 26(67), 1-10.
Bayoğlu, A. S., Purutçuoğlu, E. (2010). Yetiştirme yurdunda kalan ergenlerin gelecek beklentileri ve sosyal
destek algıları. Kriz Dergisi, 18(1), 27-39.
Buyruk, M. (2009). Ailelerin sosyo ekonomik yapısının meslek lisesi öğrencilerinin gelecek beklentisine etkileri.
Yüksek Lisans Tezi, Beykent Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
Catalano, R. F., Berglund, M. L., Ryan, J. A., Lonczak, H. S. ve Hawkins, J. D. (2004). Positive youth development
in the united states: research findings on evaluations of positive youth development programs. The
annals of the American Academy of Political and Social Science, 591(1), 98-124.
Chardie, L. Baird, S. W. ve Burge, J. R. R. (2008). Absurdly ambitious? Teenagers’ expectations for the future
and the realities of social structure. Sociology Compass 2(3), 944–962.
Çokluk, Ö. (2000). Örğütlerde tükenmişlik: Yönetimde çağdaş yaklaşımlar. (Edit: Cevat Elma ve Kamile Demir).
Ankara: Anı Yayıncılık.
Confolonieri, E. (2002). A narratıve perspectıve on the future Transıtıon to adulthood (İçinde) Adolescents’
Future Onentatıon Theory and Research (Eds). Trempala, T., Malmberg, L. E. Frankfurt: Peter Lang.
Derman, O. (2008). Ergenlerde psikososyal gelişim. İ. Ü. Cerrahpaşa Tıp Fakültesi, Sürekli Tıp Eğitimi
Etkinlikleri Sempozyum Dizisi, 68, 19–21.
Dilbaz, N. ve Seber, G., (1993). Umutsuzluk kavramı: Depresyon ve intiharda önemi. Kriz Dergisi, 1(3), 134-
Dinçel, E. (2006). Ergenlik dönemi gelişimsel ödevleri ve psikolojik problemler. Yayımlanmamış yüksek lisans
tezi, Ankara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
Dodge, K. A. (1986). Social competence in children. Monographs of the society for research in child development,
, 1-80.
Döğer, D. ve Kılıç, I. (2015). Güzel sanatlar lisesi müzik bölümü öğrencilerinin çalgı başarıları ile umutsuzluk
düzeylerinin incelenmesi. E-International Journal of Educational Research, 6(3), 1-22.
Ekşi, A. (1999). Adolesanın ruhsal gelişim dönemleri ve döneme özgü sorunlar, A. Ekşi (Ed.), Ben Hasta Değilim.
Ankara: Nobel Tıp Kitapevleri.
Erikson, E.H. (1968). Identity: Youth and Crisis. New York, NY: Norton.
Eryılmaz, A. (2011). Ergen öznel iyi oluşu ile olumlu gelecek beklentisi arasındaki ilişkinin incelenmesi. Düşünen
Adam Psikiyatri ve Nörolojik Bilimler Dergisi, 24, 209-215.
Fischhoff, B., Parker, A. M. B., Downs, J., Palmgren, C., Dawes, R. ve Manski, C. F. (2000). Teen expectatıons
for significant life events. Public Opinion Quarterly, 64, 189-205.
Givyin, K. B. (2001). Goal orientations of adolescents, coaches and parents: ıs there a convergence of beliefs?
Journal of early adolescence, 21(2), 228-248.
Ergenler İçin “Gelecek Beklentisi Farkındalık Eğitimi” Programının Etkinliğinin Sınanması
Gjesme, T. (1979). Future time orientation as a function of achievement motives, ability, delay of gratification,
and sex. The Journal of Psychology, 101, 173-188.
Gönüllü, M. (2003). Lise öğrencilerinin bulunduklari liseye göre gösterdikleri toplumsal farklılıklar: Sivas ili
merkez ilçe örneği. Cumhuriyet Üniversitesi Sosyoloji Tartışmaları Dergisi, 1, 28-50.
Greene, A. L. (1990). Great expectations: Constructions of the life course during adolescence. Journal of Youth
And Adolescence, 19, 289-306.
Guarino, A., De Pascalis, V. ve DiChiacchio, C. (1999). Breast can cerprevention, time perspective, and trait
anxiety. Unpublished Manuscript, University of Rome.
Güleri, M. (1994 ). Üniversiteli ve işçi gençliğin gelecek beklentileri ve kötümserlik- iyimserlik düzeyleri.
Kriz Dergisi, 6(1), 55-65.
Heubner, E. S. (1991). Correlates of life satisfaction in children. School Psychology Quarterly, 6, 103 -111.
Hokoda, A. ve Fincham, F. D. (1995). Origins of children’s helpless and mastery achievement patterns in the
family. Journal of educational psychology, 87, 375-385.
Hurn, C. J. (1993). The limits and possibilities of schooling: An introduction to the sociology of education (3rd
ed.). Boston: Allyn and Bacon.
Izgar, H., Gürsel, M., Kesici, Ş. ve Negiş, A. (2004). Önder davranışların problem çözme becerisine etkisi.
XIII. Ulusal Eğitim Bilimleri Kurultayı.
İkizoğlu, M., Önal-Dölek, B. ve Gökçearslan-Çiftçi, E. (2007). Çalışan çocukların sorunları ve geleceğe ilişkin
beklentileri. Toplum ve Sosyal Hizmet Dergisi, 18(2), 21-36.
İmamoğlu, O.E. ve Edwards, G. A. (2007). Geleceğe ilişkin yönelimlerde benlik tipine bağlı farklılıklar. Türk
Psikoloji Dergisi 2007, 22(60), 115-132.
Kağıtçıbaşı, Ç. (1973). Gençlerin tutumları Kültürlerarası Bir Karşılaştırma. Ankara: ODTÜ.
Kazakina, E. (1999). Time perspective of older adults: relationships to attachment style, psychological well-being
and psychological distress. Unpublished Doctoral Dissertation, Columbia University.
Kelleci, M. (2008). İnternet, cep telefonu, bilgisayar oyunlarının çocuk ve gençlerin ruh sağlığına etkileri. TAF
Preventive Medicine Bulletin, 7 (3), 253–256.
Kuebli, J., Reddy, R. ve Gibbons, J. L. (1998). Perceptions of others in self descriptions of children and adolescence
in India. The Journal of Comparative Social Science, 32, 217-240.
Lanz, M. R. (2002) Adolescents’ and young adulls’ constructıon of the future effects of family relations,
self-esteem, and sense of coherence (İçinde) Adolescents› Future Onentatıon Theory and Research (Eds)
Trempala, T., Malmberg, L. E. Frankfurt: Peter Lang.
Ling-Ling, Z. ve Wen-Xin, Z. (2008). Personal future planning in middle and late adolescence and its relation
to adolescents’ communication with parents and friends. Acta Psychologica Sinica, 40(5), 583-592.
McCabe, C., Kristen, D., Barnett, A., Douglas, S. (2000). First comes work, then comes marriage: future orientation
among african american young adolescents. Family relations, 49, Issue 1.
McWhirter, E. H. ve McWhirter, B. T. (2008). Adolescent future expectations of work, education, family and
community development of a new measure. Youth Society,40(2), 182-202.
Meece, J. (1991). The classroom context and students’ motivational goals. M. Maehr, P. Pintrich (Ed), Advances
in motivation and achievement, 7, 261- 285. Greenwich, CT: JAI.
Mello, Z. R. (2008). Gender variation in developmental trajectories of educational and occupational expectations
and attainment from adolescencet adulthood. Development Psychology, 44(4), 1069-1080.
Nurmi, J. E. (1991). How do adolescents see their future? A Review of the development of future orientation
and planning. Developmental Review,11,159-170.
Nurmi, J.E. (2001). Navigating through adolescence introduction (İçinde) Navigating through adolescence
(Ed) Nurmi, J. E., New York: European Perspectives, Routledge.
Ayşe Didem Konate & Derya Atalan Ergin - Yaratıcı Drama Dergisi 2018, 13(1), 69-87
Offer, D., Schonert-Reichl, K. A. ve Boxer, A. M. (1996). Normal adolescent development: empirical research
findings, (Ed M. LEWIS). Child and adolescent psychiatry, A comprehensive textbook. Baltimore: Williams
and Wilkins.
Onur ,B. (1982). Ergenlik psikolojisinde kuramlar. Ankara Üniversitesi Dergisi.
Owen K. F., Karaırmak Ö. ve Owen D. W. (2013). Okul psikolojik danışmanları için el kitabı. Ankara: Anı
Yayıncılık.
Önder, A. (2002). Yaşayarak öğrenme için yaratıcı drama. İstanbul: Epsilon Yayıncılık.
Özmen, D., Dündar, E. P., Çetinkaya, A., Taşkın, O. ve Özmen, E. (2008). Lise öğrencilerinde umutsuzluk ve
umutsuzluk düzeyini etkileyen etkenler. Anadolu Psikiyatri Dergisi, 9, 8-15.
Pekrun, R., Götz, T., Titz, W. ve Perry, R. P. (2002). Academic emotions in students‟ self-regulated learning
and achievement: A program of qualitative research. Educational Psychologist, 37, 91-106.
Phinnev, J.S., Baumann, K. ve Blanton, S. (2001). Life goals and attributions for expected outcomes among
adolescents from five ethnic groups. Hispanic Journal of Behavioral Sciences, 23(4), 363-377.
Raffaelli, M. ve Koller, S.H. (2005). Future expectations of Brasilian street youth. Journal of Adolescence,
(2), 249–262.
Salmela-Aro, K. (2001). Personal goals during the transition to young adulthood (içinde) Navigating through
adolescence (Ed) Nurmi, J.E. New York: European Perspectives, Routledge.
San, İ. (1996). Yaratıcılığı geliştiren bir yöntem ve yaratıcı bireyi yetiştiren bir disiplin: Eğitsel yaratıcı drama.
Yeni Türkiye Dergisi, 2(7), 148-160.
Seigner, R. (1992). Future orientation: Age related differences among adolescent females. Journal of Youth and
Adolescence, 21, 421-437.
Smith, T. B. ve Stones, C. R. (1999). Identities and racial attitudes of south african and american adolescents:
A cross-cultural examination. South African journal of psychology,29, 23-29.
Spielberg, C. D. ve Vagg, P. R. (1995). Test anxiety: Theory, assessment and treatment. Washington, DC: Taylor
& Francis.
Stoddard, S. A., Varela, J. J. ve Zimmerman, M. A. (2015). Future expectation, attitude toward violence, and
bullying perpetration during early adolescence. Nursing Research, 64(6), 422-433.
Şahin Ş., Özçelik Ç.(2016). Ergenlik dönemi ve sosyalleşme. Cumhuriyet Hemşirelik Dergisi, 5(1):42-49
Şimşek H.(2011). Güneydoğu Anadolu bölgesindeki lise öğrencilerinin gelecek beklentileri ve gelecek beklentilerini
etkileyen faktörler. Kuramsal Eğitimbilim Dergisi, 5(1), 90-109.
Tatar, M. (2005). Öğretmen beklentisi. Yüzüncü Yıl Üniversitesi Elektronik Eğitim Fakültesi Dergisi, 2(2).
Tokuç, B., Turunç, Y. ve Ekuklu, G. (2009). Edirne’de ambulans çalışanlarının anksiyete, depresyon ve işe
bağlı gerginlik düzeyleri. Türk Tabipleri Birliği Mesleki Sağlık ve Güvenlik Dergisi, 42, 39-44.
Tuncer M. (2011). Yükseköğretim gençliğinin gelecek beklentileri üzerine bir araştırma. International Periodical
For The Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, 6(2), 935-948.
Turcios-Cotto, V. ve Milan, S., (2013). Racial/ ethnic differences in the educational expectations of adolescents:
does pursuıng higher education mean some thing different to latino students comparedto white and
black students?, Journal of Youth & Adolescence, 42 (9).
Uluçay, T., Özpolat, A. R., İşgör, İ. Y. ve Taşkesen, O. (2014). Lise öğrencilerinin gelecek beklentileri üzerine
bir araştırma. NWSA- Education Sciences, 9(2), 234-247.
Üstündağ, T. (2002). Yaratıcılığa yolculuk. Ankara: Pegem Akademik Yayıncılık.
Wikipedia (2016) Https://tr.wikipedia.org/wiki/Ludwig van Beethoven. E. T. 08.10.2016. internet sitesinden
03.2016 tarhinde edinilmiştir.
Yavuzer H., Demir İ., Meşeci F., Sertelin Ç.(2005). Günümüz gençliğinin gelecek beklentileri. Hasan Ali Yücel
Eğitim Fakültesi Dergisi, 2, 93-103.
Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2011). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
Refbacks
- There are currently no refbacks.
TUDEB is licensed under a Creative Commons License.
Copyright © 2016
Yaratıcı Drama Dergisi
Tüm Hakları Saklıdır