Luciano Iogna ile Forum Tiyatrosu Üzerine

Öz

Kendinizi neden bir tiyatro işçisi olarak tanıtıyorsunuz? Bu Forum tiyatronun ideolojisinden mi ileri geliyor?

Bu politik bir görüş ve tamamen kişisel; başka insanlarla bir ilgisi yok. Yaptığım işin müzisyenlerin, oyuncuların, yönetmenlerin yaptıkları işlerden daha önemli olduğunu düşünmüyorum. Yazdığımda bir yazar, yönettiğimde bir yönetmen, oyunda rol aldığımda bir oyuncu oluyorum. Bunların hepsi benim için iş demek. ‘Sanatçı’ terimi bir çeşit üstünlük içerir. Ben buna inanmıyorum. Herkesle çalışabileceğimi düşünüyorum. Süreç içinde hepimizin söyleyecek sözleri var. Ben yaptığım şeyi bir iş olarak görüyorum.

Türkiye’de Forum tiyatro hakkında hiçbir şey bilmeyen birine neler söyleyebilirsiniz?

Yaptığımız şeyin kötü durum senaryoları ve gerçekliğin provası olan anti-modeller yaratmak olduğunu söyleyebilirim. İzleyici olarak izleyici – oyuncu olma fırsatı yakalayabilir ve oyunun akışını ve sonunu değiştirebilirsiniz.

Özellikle Augusto Boal’ın ‘Ezilenlerin Tiyatrosu’ üzerine kurduğunuz bir sanat yaklaşımınız var. Bu da anti-demokratik ülkeler için bir çözüm kaynağı gibi. Bu konu hakkında neler düşünüyorsunuz?

Afrika’da buna ‘Demokrasi Tiyatrosu’ diyenler var. Çünkü herkesin söyleyecek bir şeyi var. Kuzey Amerika’da buna ‘Kurtuluş Tiyatrosu’ ya da ‘Yaşam Tiyatrosu’ diyoruz. Çünkü baskı kavramının Kuzey Amerika’da farklı bir anlamı var. 1998’de 1. Uluslararası İstanbul Çocuk Festivali’nde tekniğimizi uyguladığımızda basın yaptığımız şeyi ‘Provokasyon Tiyatrosu’ olarak nitelendirdi. Bazı şeyleri değiştirmek için izleyiciyi provoke ettiğimizi iddia ettiler.

Biz yaratıcı dramayı hem bir ders hem de bir yöntem olarak genellikle eğitimde kullanıyoruz. Türkiye’de özellikle son dönemlerde süreçsel drama ve Forum tiyatro bir teknik olarak çok daha fazla karşımıza çıkıyor. Bu Türkiye’nin şu anki yapısıyla da ilgil çünkü sosyo-dramatik konular bizi çok ilgilendiriyor. Bu noktada Türkiye’nin rejimi ve ekonomik zayıflığı da oldukça etkili.

* Söyleşi, 2-7 Mart 2003 9. Uluslaraarsı Eğitimde yaratıcı Drama Seminerinde yapılmıştır.