Çocuk Sanat Kitapları Nasıl Değerlendirilmeli? Biçim ve İçerik Bağlamında Bir İnceleme Örneği

Öz

Hem yazılı hem de görsel bir uyaran olarak nitelikli çocuk kitapları ile okullarda verilen eğitimin dışında ek kazanımlar sağlanabilmektedir. Bu durum özellikle görsel sanatlar eğitimi gibi haftalık ders saati anlamında kısıtlı eğitim alanları için büyük önem taşımakta ve sanat üzerine yapılmış çocuk kitaplarını önemli bir ihtiyaç konumuna getirmektedir. Bu anlamda, gelişmiş ülkelere kıyasla ülkemizde sayıca az olan, çocuklara yönelik sanat kitaplarının incelenmesi ve niteliklerini artırıcı çalışmaların yapılması büyük önem taşımaktadır. Fakat ilgili alan yazınına bakıldığında incelenmesi ve değerlendirilmesi bağlamında çocuklara yönelik sanat kitaplarının neredeyse hiç ele alınmadığı görülmektedir. Bu araştırma kapsamında alandaki bu eksiklikten yola çıkarak, görsel sanatlara ilişkin çocuk sanat kitaplarını incelemek için gerekli biçimsel ve içeriksel ölçütlerin oluşturulması ve bir örnek incelemenin ortaya konulması amaçlanmıştır. Bu amaçla farklı alanlardaki çocuk kitabı inceleme çalışmaları; tezler, kitaplar, makale ve bildirileri kapsayan bir literatür taraması gerçekleştirilmiş ve elde edilen veriler esas alınarak değerlendirme kategorileri belirlenmiştir. Bu kategorilerin görsel sanatlar alanına uyarlanması ile de incelemeye yön verecek olan ölçüt soruları hazırlanmıştır. Uzman görüşü alınarak son biçimi verilen ölçütler bağlamında ayrıca detaylı çocuk sanat kitabı incelemesi de gerçekleştirilmiştir. Nitel bir yaklaşımla gerçekleştirilen bu doküman analizi verileri; sanatsal kazanımlar, dil ve anlatım, biçimsel özellikler, çocuğun gelişim özelliklerine uygunluk (çocuğun bilişsel gelişimine uygunluk, çocuğun toplumsal gelişimine uygunluk ve kişilik gelişimine uygunluk) kategorileri altında toplanmıştır. Bu kategorilere ilişkin bulgular, zaman zaman görsel ve doğrudan alıntılarla desteklenerek yorumlanmıştır. Araştırma kapsamında geliştirilen ölçütlerin, ileride gerçekleştirilecek olan kitap inceleme çalışmaları ve çocuklara yönelik sanat kitabı yazmayı hedefleyen yazar ve sanat eğitimcileri için bir yol gösterici olacağı umulmaktadır.